ان الصلوه تنها....

نه این‌که اهل نماز جماعت و مسجد نباشد، بلکه گاهی همین طوری، به قول خودش برای خنده، ویرش می‌گرفت و بعضی از بچه‌های ناآشنا را دست به سر می‌کرد. ظاهراً یک بار همین کار را با یکی از دوستان طلبه کرد. وقتی صدای اذان بلند شد، آن طلبه به او گفت: نمی‌آیی برویم نماز؟ پاسخ می‌دهد: «نه، همین جا می‌خوانم» آن بنده خدا هم از فضایل نماز جماعت و نماز در مسجد برایش گفت. او هم جواب داد: خود خدا هم در قرآن گفته: «ان الصلوه تنها...» تنها، حتی نگفته دوتایی، سه تایی. و او که فکر نمی‌کرد قضیه شوخی باشد، یک مکثی کرد، به جای این‌که ترجمه صحیح را به او بگوید، گفت: «گفته، «تن ها» یعنی چند نفری، نه تنها و یک نفری» و بعد هر دو با خنده برای اقامه نماز به حسینیه رفتند.

فرهنگ جبهه (شوخ طبعی ها) ج 2، ص164

راهکارهایی جهت ترویج نماز از طریق اجتماع

در نوشتار ذیل، پیشنهادهایی برای استفاده از برخی نهادهای اجتماعی به منظور گسترش فرهنگ نماز مطرح شده است.

مساجد

1. به تعداد کافی مسجد در سطح شهر موجود باشد و هر خانه و خانواده به یک “مسجد محل” دسترسی داشته باشد.

2. ظاهر و محیط مسجد، جذاب یعنی تمیز، زیبا، ساده، خوش بو، آرامش بخش و دوست داشتنی باشد و صدای اذان زیبا از‌ آن به گوش برسد.

3. کارگزاران مسجد اعم از امام جماعت، هیات امناء و خادمان، دارای خلق و خویی نیکو بوده، به نماز گزاران کم سن و سال‌تر، توجهی ویژه داشته باشند.

4. زمینه‌ای فراهم شود تا تجربه‌هایی خوشایند برای نوجوانان در مسجد شکل گیرد؛ مانند احترام و تکریم، تشویق لفظی، همکاری خواستن از آنان در فعالیت‌های روزمره مسجد با جایزه دادن در مناسبت‌ها و...

5. از مدارس نزدیک برای شرکت در جماعت دعوت شود و سپس از آن‌ها با ناهار، افطار و... پذیرایی کنیم.

6. هیات‌های مذهبی در مناسبت‌های مذهبی از نوجوانان دعوت کنند و برنامه‌هایی متنوع با رویکردهای فرهنگی و مذهبی تدارک ببینند.

7. در اوقات فراغت دانش‌آموزان و ساعات اضافی هفته، کلاس‌های مختلف همراه با احکام تشکیل شود و کتابخانه، نوارخانه و سی‌دی‌ سرای حاوی مطالب آموزنده مذهبی فراهم باشند.

رسانه‌

1. عوامل دست اندرکار، خود معتقد و وارسته باشند.

2. پرهیز از شعارزدگی و پردازش سطحی و ظاهرگرایی صرف. (البته شعار هم لازم است)

3. محور قرار گرفتن خدا، معنویت و ایمان

4. نشان دادن جذابیت‌های مسجد، نماز جمعه‌، روحانیت و نهادهای مذهبی

5. در مصاحبه با افراد نمونه و موفق، از اثر نماز و ارتباط با خدا در زندگی آن‌ها پرسیده شود.

6. طیف‌های جامعه از نماز خود (اولین نماز، تقید، اول وقت، جماعت و...) و از ارتباط با خدا سخن بگویند.

7. با تشکیل جلسات پرسش و پاسخ، پرسش‌های مذهبی، مشکلات عقیدتی و مسائل احکام پاسخ داده شود.

8. موارد مخصوص صدا و سیما

- پخش مستقیم و زنده قرائت قرآن و نماز و به ویژه اذان، در زمان آن.

- همت ویژه برای نماز اول وقت قائل شدن: پخش کامل نماز و مهلت دادن برای اقامه نماز اول وقت و پخش نکردن برنامه جالب در آن زمان و حتی تذکر به بیننده و شنونده به طور غیرمستقیم (برای مثال: اکنون که نماز اول وقت می‌خوانید، ما را هم دعا کنید و...)

- بهره‌گیری از لحظات مناسب و حساس برای این اهداف و رشد فرهنگ و آگاهی در جامعه به جای سرگرمی صرف. برای نمونه، کارشناسان مسائل مذهبی صحبت کنند یا داستان‌های مذهبی پخش شود،

- فیلم‌های خوش ساخت با خصوصیت بندهای یک تا چهارم تهیه شود و فرد مذهبی و نمازگزار در آن، شخصیت مثبت فیلم باشد: با اخلاق، جذاب، و بدون داشتن مسابقه در نقش‌های منفی فیلم‌های قبلی.

مکان‌های عمومی

1. همه جا صدای اذان به گوش برسد.

2. همه جا امکانات وضو گرفتن فراهم باشد.

3. همه جا نمازخانه مناسب وجود داشته و در معرض دید باشد.

4. خدمات در زمان نماز به حداقل ممکن برسد.

نهادهای فرهنگی مرتبط

1. بررسی و جمع‌بندی تحقیق‌های گوناگون ارائه شده در طول سال‌های گذشته

2. تهیه پوسترها و بنرهای هنری برای ترویج فرهنگ نماز و نصب در مکان‌های عمومی و مدارس

3. تهیه اذان‌های متنوع و زیبا

4. تهیه بسته‌های آموزشی (آموزش نماز و احکام آن، فلسفه نماز و... برای سنین مختلف) به صورت نوار یا سی‌دی و پخش‌ آن در سطح جامعه. و در سطح بالاتر هر آموزشی که مربوط به مذهب باشد.

5. اعزام مبلغ و امام جماعت مناسب با هر محیط برای تبلیغ برپایی نماز به فراخور محیط، در مدارس، روستاها، محل‌های اجتماع مردم و...

6. برپایی کلاس‌های احکام نماز و کلاس‌های فلسفه نماز...

7. اعزام سخنرانی‌های قوی و جذاب به مدارس و...

8. تشکیل جلسات ارتباط با خدا (دعای کمیل، ندبه، توسل، زیارت عاشورا و...)

9. ارائه برنامه‌های آموزنده، معنوی و جذاب برای جشن تکلیف مدارس.

نقش اعمال دیداری مثل نماز در تربیت فرزند

آیت‌ا... مجتبی تهرانی(ره)
راجع به اقدامات دیداری، در روایات آمده که وقتی کودک شش سالش تمام شد و می‌خواهد وارد هفت سال بشود، این‌جا مقتضی آموختن را دارد. قبل از هفت سالگی بحث گفتار بود، این‌جا بحث اعمال است. در یک روایتی پیغمبر اکرم فرمودند: «علموا اولادکم الصلاه اذا بلغوا سبعا» فرزندتان را آن‌گاه که به هفت سالگی وارد می‌شوند نماز بیاموزید.
شس سال او که تمام می‌شود و وارد هفت سال می‌شود، جنبه دیداری و رفتاری دارد. به پدر و مادر می‌گوید: نماز را بخوان و به او این عمل را بیاموز! بحث آموزش رفتاری است نه گفتاری.
می فرماید بعد از آموزش عملی رهایش نکن، بیا سراغ آموزش گفتاری. ایستادی نماز خواندی، به او بگو: مرا نگاه کن! به این می‌گویند نماز. باباجان نماز می‌خوانم، نگاه کن!
کم کم این عمل تو را یاد می‌گیرد. دراین سنین سریع یاد می‌گیرد و گیرنده‌اش بسیار قوی، سریع و عمیق است و فورا به حافظه می‌برد. حافظه هم اتاق بایگانی است. آن را در اتاق بایگانی‌اش نگاه می‌دارد. قشنگ عکسبرداری می‌کند و فیلم می‌گیرد.
تاثیر تاکید وتکرار با روش‌های صحیح در تربیت
این عمل را که آموزش دادی، باز هم رهایش نکن، دوباره بیا سراغ اقدامات گفتاری. یک روایت از علی(ع) است که فرمود: «ادب صغار اهل بیتک بلسانک علی الصلاه والطهور»(مجموعه ورام/2/551) کودکان خانواده‌ات را با زبانت به نماز و وضو تربیت کن.
اگر می‌خواهی بعد معنوی او را بسازی، بدان که با تکرار ملکه می‌شود. تربیت خیلی ظرافت دارد. برخلاف آن چه همه می‌گویند این مباحث خیلی مشکل نیست، ولی به نظر من از نظر مباحث علمی ظرافت دارد و ظرافتش این است که در این سنین که داری عملا به او آموزش می‌دهی، و بعد هم لفظاً روی آن تاکید می‌کنی، مواظب باش یک وقت روشی غیرالهی و غیرانسانی به کار نگیری- نعوذبا...- با خشونت رفتار نکنی! وگرنه بری می‌شود از هرچه دین است. اگر به این نحو باشد دلالت بر جهالت تو است.

منبع:
هفته نامه پرتو سخن