اهمیت نماز در کلام و سیره رضوی

امام رضا (ع) میفرمایند: نماز موهبتی است از طرف خداوند مهربان برای بنده،از راه رحمت و عنایت. نماز مطالبه وصال و تقرب بنده به سوی خداوند است...(بحار ج 84 ص 246)

و در روایتی دیگر میفرمایند: هر گاه روز قیامت فرارسد ، بنده را میخوانند، اولین موضوعی که از او سوال میشود نماز است. اگر حدود و شرایط نماز را به طور کامل به جای آورده باشد ، نجات میابد و اگر نمازش را با شرایط و آداب صحت یا قبولی آن به جا نیاورده باشد، او را به آتش می افکنند.(وسایل الشیعه ج3 ص 19)

فردی به نام (رجاع ابن ضحاک) که در طول سفر امام رضا ع از مدینه تا مرو ، محافظ و مواظب امام بود ، میگوید: به خداوند سوگند من مردی با تقواتر از او ندیدم که در تمام اوقاتش به یاد خدا باشد و خوفش از خدا از او شدیدتر باشد، همین که فجر طلوع میکرد نماز صبح را میخواند، سپس مشغول دعا بود تا طلوع آفتاب پس سجده طولانی میکردند، پس از آن مشغول حدیث و موعظه مردم میشدند تا نزدیک اذان ظهر،سپس تجدید وضو کرده و به مصلی میرفتند .ابتدا هشت رکعت نافله ظهر میخواندند ،اذان و اقامه میگفتند و مشغول نماز میشدند.بعد از نماز ظهر نیز به همین منوال ادامه داشت.(بحار ج49 ص 91)

امام رضا (ع) به ابراهیم بن موسی فرمودند:هرگز نماز اول وقت را،بدون علت به تاخیر نینداز،همواره مراقب نماز اول وقت باش.(عیون الاخبار الرضا ج1،ص154)

در آن روزها که مامون جلسه گفت و گو ومناظره تشکیل داده بود وامام (ع)را با عالمان بزرگ ادیان ومذاهب ومکاتب فلسفی به بحث وا داشته بود،امام با عالمان مسیحی و متکلمان وفلسفه دانان به گفت وگو می پرداخت،در یکی از این مناظرات،عمران صابی که از عالمان بزرگ و متکلمان بنام زمان خود بود چنین گفت:(ای عالم ودانای مردم!اگر چنین نبود که تو همگان را به پرسش و سوال فرا خواندی،من هرگز از تو پرسشی نمیکردم،من به کوفه وبصره وشام وجزیره العرب رفته ام وبا متکلمان وسخنوران ودانایان زمانه دیدار داشته ام وهنوز کسی را ندیده ام که به سوالاتم پاسخ قانع کننده بدهد.حال اجازه میدهی که ازتوسوال کنم؟حضرت فرمود:اگردر این جماعت کسی عمران صابی باشد،توهستی؟عرض کرد:آری من عمران صابیم.حضرت فرمود:بپرس ای عمران،ولی با انصاف باش واز سخنسست وناحق و بی دلیل دوری جوی.

گفت:ای سید و آقای من!بخدا سوگند،چیزی جز آن نخواهم که برای من امری را ثابت کنی و من به آن بگروم واز آن در نگذرم،آن گاه سوالاتش را پرسید وامام رضا(ع)به تمامی آنها پاسخ فرمود،درمیانه ی گفتمان،وق نماز فرا رسید،امام رو به مامون کرد وفرمود هنگام نماز است.

عمران عرض کرد:سرورم،بحث مرا قطع مکن،چرا که دل من آماده ی پذیرش سخنانت شده است،حضرت فرمودند:نماز میگذاریم و به گفت وگو باز میگردیم.پس از جای برخاستند.نماز که به پایان رسید امام به مجلس باز گشت و عمران صابی را فرا خواند و فرمود:بپرس ای عمران!وهمچنان عمران پرسش هایش را مطرح میکرد و امام پاسخ میداد و پس از آن می فرمود:پاسخ سوالت را دریافتی؟آری ای مولای من خوب فهمیدم.

درپایان گفت وگو عمران صابی به راه راست هدایت شدوشهادتین گفت ورو به قبله به سجده افتاد واسلام آوردو...(عیون الاخبارالرضاج1.ص154)

گلچین سخنرانی آیت الله مصباح یزدی با موضوع نماز

1-اهمیت نماز

2-اذکار اذان و اقامه (حیّ علی الفلاح-چرا نماز موجب رستگاری می شود؟

3-ذکر تکبیرة الاحرام- الله اکبر - وصف بزرگی خدا

4-محتوای سه گانه نماز

5-آداب نماز(قرائت نماز)

منبع: راسخون

نیت

اولین رکن  نماز نیت است.

نیت یعنی آنکه بدانیم چه میکنیم و چه میگوییم وبرای که و چه حرکت مینماییم.

ارزش هر کاری به نیت و انگیزه آن است نه فقط صرف عمل.لذا حساب کسی که به خاطر حفظ نظم و احترام به قانون پشت چراغ قرمز می ایستد از حساب کسی که از ترس پلیس یا جریمه می ایستد جداست.

در همه عبادات و خصوصا نماز ، نیت جایگاه ویژه ای دارد و اصولا چیزی که یک کار را عبادت میکند نیت الهی آن کار است که اگر آن نیت نباشد هرچه هم ظاهر کار خوب و صحیح باشد اما ارزش عبادت ندارد. پیامبر گرامی اسلام در این باره میفرمایند:

همانا کارها به واسطه انگیزه ها ارزش پیدا میکند و با آنها سنجیده میشود.(بحار ج 70 ص 210)

آری فرق مادی و معنوی بودن یک کار در تفاوت نیتها و هدف هاست.

نیت خالص

نیت خالص آن است که انسان فقط برای خدا کار کند ودر عمق جانش هدفی جز او و رضای او و از مردم انتظار تشکر یا پاداشی نداشته باشد.(سوره ی انسان آیه9)

نانی که اهل بیت رسول خدا در چند شب پی در پی هنگام افطار به یتیم واسیر وفقیر دادند ارزش مادی زیادی نداشت اما چون خالصانه بود خداوند بخاطر آن یک سوره نازل کرد(سوره انسان آیه 7)

خاص کردن نیت کاری بس دقیق و مشکل است .گاهی افکار غیر خدایی چنان در عمق جان انسان رسوخ میکند که خدا انسان هم متوجه نیست و لذا میگویند ریا و شرک از حرکت مورچه سیاه در شب تاریک بر سنگ سیاه ، آرام تر و دقیق تر است. چه بسیار افرادی که به خیال خود قصد قربت دارند اما هنگام فراز و نشیب ها معلوم میشود که قصد آنها صد در صد خالص نیست.

به قول علامه شهید مطهری ، نیت یعنی خودآگاهی ، و ارزش عبادت به معرفت و آگاهی است.

تا آنجا که در روایات میخوانیم:

نیت مومن از عمل او بهتر است.

همانگونه که در مقایسه جسم و روح، روح مهمتر از جسم است و انسانیت انسان به روح اوست .در مقایسه عمل و نیت، نیت مهمتر از خود عمل است چراکه روح عمل است.

نیت به قدری ارزش دارد که اگر انسان نتواند کار خیری را انجام دهد اما نیت آن را داشته باشد که انجام دهد خدا پاداش آن را به او میدهد.