نماز : چهره ‏ی‏ دین در روایتی از امیرالمومنین علیه السلام

 حضرت علی علیه السلام می فرماید : لکل شیء وجه و وجه دینکم الصلاه فلا یشینن أحدکم وجه دینه ؛ (1)
برای هر چیز چهره ای است و چهره ی دین شما نماز است ، مبادا کسی چهره و سیمای دینش را خراب نماید .

اگر دین را به یک انسان تشبیه کنیم و برای آن اعضا و جوارحی در نظر بگیریم ؛ مقام و منزلت نماز در جسم دین ، همچون مقام و منزلت صورت در بدن است . صورت ، شریف ترین عضو از اعضای ظاهر بدن است ، زیرا ارجمندترین عضو بدن انسان ، سر اوست و شریف ترین عضو در سر ، صورت است که اعضای حساسی در آن قرار دارد مانند چشم ، گوش ، بینی ، زبان و دندان . هم چنین نماز در میان عبادت ها ، والاترین آنهاست ، چون نماز مانند صورت دین است و زیبایی هر بدنی به زیبایی صورت آن است و اگر صورت کسی زیبا نباشد او را زیبا نمی گویند . زیبایی جسم دین و نیکویی بدن دیانت نیز به نماز بستگی دارد . هنگامی که ما به دیدار کسی می رویم، ابتدا به صورت او نگاه می کنیم و اگر مهربانی و خوشرویی در چهره اش مشاهده کنیم خوشحال می شویم و دوست داریم با او همنشین شویم و اگر صورتی گرفته داشت از او تنفر می جوییم .
در قیامت نیز چون اعمال ما بازرسی شود ، اگر نماز ما موجب خشنودی خداوند شود از نوازش و بخشش او برخوردار خواهیم شد و اگر از نماز ما خشمگین شود از رحمت او محروم خواهیم ماند و عبادت های دیگر ما نیز سودی نخواهد داشت . هم چنین صورت ، یگانه عضو حساسی است که چون اهل دین و صاحبان علم و یقین به آن بنگرند ، سعادت یا شقاوت صاحب آن را به دست می آورند ، نماز نیز یگانه عملی است که از کیفیت به جا آوردن آن سعادت یا شقاوت نمازگزار استفاده می شود . اگر کسی نماز را مهم بشمارد و آن را با رعایت آداب و شرایط انجام دهد ، نماز صحیح و کامل او ، در انجام دادن سایر واجبات و ترک محرمات مؤثر خواهد بود . بدیهی است که چنین شخصی سعادتمند محسوب می شود . اما اگر در امر نماز توجه و مراقبت نداشته باشد و رکوع و سجود آن را با دقت به جا نیاورد و ارزش و مقام نماز را حفظ نکند ، چه بسا در واجبات دیگر نیز برای آنها اهمیتی قایل نشود ، بلکه برخی از گناهان را نیز مرتکب شود و روشن است که چنین شخصی اهل شقاوت و بدبختی خواهد بو د.
هم چنین اگر صورت ، دارای اعضای صحیح و سالمی باشد ، پیشانی در کمال درخشندگی ، ابروان در حال پیوستگی ، چشمان ، پرجاذبه ، بینی با حالتی زیبا ، دهان چون غنچه ی گل ، دندان چون صدفی درخشان و محاسن ، نیکو و چشم نواز باشد ، بدیهی است که چنین صورتی درکمال زیبایی و مورد اشتیاق خواهد بود . بر عکس ، اگر صورتی که پیشانی آن تاریک و موهای ابروانش ریخته و چشمانش به حالت دردناکی گرفتار باشد و بینی آن ورم کرده و لبش زخم شده و دندان هایش ریخته باشد ، چنین صورتی در نهایت زشتی و موجب تنفر و دوری خواهد بود .
هم چنین نماز که صورت دین است دارای اعضا و جوارحی است که آنها مانند پیشانی و ابرو و چشم و بینی و دهان و محاسنند . مانند تکبیر و قیام و رکوع و سجود و تشهد و سلام و مستحبات نماز ؛ پس نماز که صورت و چهره ی دین است اگر دارای اعضای صحیح و کاملی باشد ، عملی زیبا و موجب خشنودی خداوند خواهد بود . اگر اعضای این صورت و چهره ، سالم و زیبا نباشد و اعمال نماز صحیح و کامل انجام نگیرد ، آن صورت ، زشت و آن عمل مایه ی تنفر و دوری است و خداوند به چنین نمازی توجهی نخواهد کرد . (2)

پی‌نوشت‌ها

1. بحارالانوار ، ج 82 ، ص 227 و الوافی ، ج 7 ، ص 55 .
2. هزار و یک نکته درباره ی نماز ، ص 154 - 155 ، به نقل از رموز نماز یا اسرار الصلوه ، ص 64 - 65 .

منبع:
 کتاب دانستنی های لازم از نماز