نماز : چهره ‏ی‏ دین در روایتی از امیرالمومنین علیه السلام

 حضرت علی علیه السلام می فرماید : لکل شیء وجه و وجه دینکم الصلاه فلا یشینن أحدکم وجه دینه ؛ (1)
برای هر چیز چهره ای است و چهره ی دین شما نماز است ، مبادا کسی چهره و سیمای دینش را خراب نماید .

اگر دین را به یک انسان تشبیه کنیم و برای آن اعضا و جوارحی در نظر بگیریم ؛ مقام و منزلت نماز در جسم دین ، همچون مقام و منزلت صورت در بدن است . صورت ، شریف ترین عضو از اعضای ظاهر بدن است ، زیرا ارجمندترین عضو بدن انسان ، سر اوست و شریف ترین عضو در سر ، صورت است که اعضای حساسی در آن قرار دارد مانند چشم ، گوش ، بینی ، زبان و دندان . هم چنین نماز در میان عبادت ها ، والاترین آنهاست ، چون نماز مانند صورت دین است و زیبایی هر بدنی به زیبایی صورت آن است و اگر صورت کسی زیبا نباشد او را زیبا نمی گویند . زیبایی جسم دین و نیکویی بدن دیانت نیز به نماز بستگی دارد . هنگامی که ما به دیدار کسی می رویم، ابتدا به صورت او نگاه می کنیم و اگر مهربانی و خوشرویی در چهره اش مشاهده کنیم خوشحال می شویم و دوست داریم با او همنشین شویم و اگر صورتی گرفته داشت از او تنفر می جوییم .
در قیامت نیز چون اعمال ما بازرسی شود ، اگر نماز ما موجب خشنودی خداوند شود از نوازش و بخشش او برخوردار خواهیم شد و اگر از نماز ما خشمگین شود از رحمت او محروم خواهیم ماند و عبادت های دیگر ما نیز سودی نخواهد داشت . هم چنین صورت ، یگانه عضو حساسی است که چون اهل دین و صاحبان علم و یقین به آن بنگرند ، سعادت یا شقاوت صاحب آن را به دست می آورند ، نماز نیز یگانه عملی است که از کیفیت به جا آوردن آن سعادت یا شقاوت نمازگزار استفاده می شود . اگر کسی نماز را مهم بشمارد و آن را با رعایت آداب و شرایط انجام دهد ، نماز صحیح و کامل او ، در انجام دادن سایر واجبات و ترک محرمات مؤثر خواهد بود . بدیهی است که چنین شخصی سعادتمند محسوب می شود . اما اگر در امر نماز توجه و مراقبت نداشته باشد و رکوع و سجود آن را با دقت به جا نیاورد و ارزش و مقام نماز را حفظ نکند ، چه بسا در واجبات دیگر نیز برای آنها اهمیتی قایل نشود ، بلکه برخی از گناهان را نیز مرتکب شود و روشن است که چنین شخصی اهل شقاوت و بدبختی خواهد بو د.
هم چنین اگر صورت ، دارای اعضای صحیح و سالمی باشد ، پیشانی در کمال درخشندگی ، ابروان در حال پیوستگی ، چشمان ، پرجاذبه ، بینی با حالتی زیبا ، دهان چون غنچه ی گل ، دندان چون صدفی درخشان و محاسن ، نیکو و چشم نواز باشد ، بدیهی است که چنین صورتی درکمال زیبایی و مورد اشتیاق خواهد بود . بر عکس ، اگر صورتی که پیشانی آن تاریک و موهای ابروانش ریخته و چشمانش به حالت دردناکی گرفتار باشد و بینی آن ورم کرده و لبش زخم شده و دندان هایش ریخته باشد ، چنین صورتی در نهایت زشتی و موجب تنفر و دوری خواهد بود .
هم چنین نماز که صورت دین است دارای اعضا و جوارحی است که آنها مانند پیشانی و ابرو و چشم و بینی و دهان و محاسنند . مانند تکبیر و قیام و رکوع و سجود و تشهد و سلام و مستحبات نماز ؛ پس نماز که صورت و چهره ی دین است اگر دارای اعضای صحیح و کاملی باشد ، عملی زیبا و موجب خشنودی خداوند خواهد بود . اگر اعضای این صورت و چهره ، سالم و زیبا نباشد و اعمال نماز صحیح و کامل انجام نگیرد ، آن صورت ، زشت و آن عمل مایه ی تنفر و دوری است و خداوند به چنین نمازی توجهی نخواهد کرد . (2)

پی‌نوشت‌ها

1. بحارالانوار ، ج 82 ، ص 227 و الوافی ، ج 7 ، ص 55 .
2. هزار و یک نکته درباره ی نماز ، ص 154 - 155 ، به نقل از رموز نماز یا اسرار الصلوه ، ص 64 - 65 .

منبع:
 کتاب دانستنی های لازم از نماز

سخنان معصومین (ع)

نماز، بهترین عمل
پیامبر اسلام صلی اللّه علیه و آله وسلّم:

«احب الاعمال الی اللّه الصّلاة لوقتها»

(کنزالعمال، ج 7، حدیث18897)

محبوب ترین کارها نزد خداوند، نماز در وقت آن (اول وقت) است.
پیامبر اسلام صلی اللّه علیه و آله وسلّم:

«لیس منّی من استخفّ بصلاته»

(بحارالانوار، ج 82، ص 224)

هر کس نمازش را سبک بشمارد از من نیست.
پیامبر اسلام صلی اللّه علیه و آله وسلّم:

«صلاة الرّجل نورٌ فی قلبه فمن شاء فلینوّر قلبه»(کنزالعمّال، ج 7، ص 18973)

نماز هر شخصی، نوری در دل اوست، پس هر کس می خواهد، دلش را نورانی کند.
پیامبر اسلام صلی اللّه علیه و آله وسلّم:

«لکلّ شی ءٍ وجهٌ و وجه دینکم الصّلاة»

(فروع کافی، ج 3، ص 270)
پیامبر اسلام صلی اللّه علیه و آله وسلّم:

«لاتضیّعوا صلاتکم، فانّ من ضیّع صلاته حشره اللّه مع قارون و فرعون و هامان لعنهم اللّه و اخزاهم و کان حقّاً علی اللّه ان یدخله النّار مع المنافقین، فالویل لمن لم یحافظ صلاته»(بحارالانوار، ج 82، ص 202)

نماز خودتان را ضایع نکنید، هر کس نماز خویش را ضایع کند خداوند عزّ و جلّ او را با قارون و فرعون و هامان محشور می کند، خداوند به آنان لعنت کند و آنها را رسوا سازد، و بر خدا لازم است آنها را با منافقین در آتش داخل کند، پس وای بر کسی که مواظب نمازش نباشد.
پیامبر اسلام صلی اللّه علیه و آله وسلّم:

«ما من عبدٍ اهمّ بمواقیت الصّلاة و مواضع الشّمس الّا ضمنت له الرّوح عند الموت و انقطاع الهموم و الاحزان، و النّجاة من النّار».(امالی مفید، ص 88)

بنده ای نیست که اهتمام به وقتهای نماز و جایگاه خورشید(به همین منظور) داشته باشد جز آن که من (سه چیز را) برای او ضمانت می کنم: راحتی در هنگام مرگ، برطرف شدن غمها و اندوهها و نجات یافتن از آتش دورخ.
پیامبر اسلام صلی اللّه علیه و آله وسلّم:

«سوّوا بین صفوفکم و حاذوا بین مناکبکم لایستحوذ علیکم الشّیطان»

(وسایل الشیعه، ج 5، ص 472)

در نماز جماعت صف های خود را منظّم کنید و کتف ها را موازی هم قرار دهید، مبادا شیطان بر شما چیره شود.
امام علی علیه السلام:

«کان رسول اللّه صلی اللّه علیه و آله و سلّم لایؤثر علی الصّلاة عشاءً و لاغیر، و کان اذا دخل وقتها لایعرف اهلاً و لاحمیماً»

(مجموعه ورّام، ج 2،ص 78)

رسولخدا(ص) چنان بود که خوراک شب و هیچ چیز دیگری را بر نماز مقدّم نمی داشت و چنان بود که چون وقت نماز داخل می شد( به خاطر ادای نماز) گویا خانواده و دوستی را نمی شناخت.
امام حسن عسکری علیه السلام:

«انّ الوصول الی اللّه عزّ و جلّ سفرٌ لایدرک الّا بامتطاء اللّیل»

(بحارالانوار، ج 78، ص 379)

وصال خداوند عزّ و جلّ سفری است که جز با مرکب شب زنده داری به دست نمی آید.